چشم‌انداز باغ دلگشاي ايراني در فرش ايران
قالي ايراني همان باغ ايراني كه حوض‌ها، جوي‌ها، درختان و گل‌ها و ديوارهايي است كه باغ را محصور كرده‌اند و به فراخور دوران و ذوق هنرمندان دچار تغيير شده‌اند.به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، باغ ايراني همان فردوس يا بهشت است و قالي از باغ‌هاي ايراني الهام گرفته شده است، گفته مي‌شود پرديس‌ها، باغ‌هاي بزرگ ايران كهن، در دوران خود از هفت ديواره تشكيل مي‌شدند و در اين فضاي محصور، درختان، نهر‌ها و بوستان آن از نفوذ دشمنان و اهريمنان پاسداري مي‌شدند.
بيشتر بخوانيد:قاليشويي تهران نو
هفت ديواره باغ در قالي همان حاشيه‌ها هستند، از هفت ديوار پرديس، يك ديوار پهنتر بوده كه اين ديوار در قالي همان حاشيه پهنتر است كه بيشتر از حاشيه‌هاي ديگر خودنمايي مي‌كند و با انواع نقش‌هاي گياهي و جانوري آراسته مي‌شود، جوي آبي كه در چهارگوشه باغ جريان دارد در قالي به شكل داخلي‌ترين نوار قالي درآمده كه همان آبراهه‌اي است كه از حوض مركزي و نهر‌هاي اصلي در باغ جريان گرفته است.
نقش فرش "باغي" كه در دوران صفويه به نام‌هاي "گلستان" يا "گلزار" شهره بود بيشترين نزديكي به نقشه‌ي باغ‌هاي ايراني را دارد.آنچنان كه علي حصوري پژوهشگر فرش در كتابش "فرش سيستان " گفته است، نقشه گلستان كه تصويري از فردوس‌ها و باغ‌هاي ايران است دست كم متعلق به هزاره دوم پيش از ميلاد هستند و از اين دست قالي‌هاي نقش باغي قديمي، تنها بيست عدد در موزه‌هاي جهان موجود است و، اما نقش فرشي ديگر كه باز كرد بسيار زيبايي از باغ‌هاي ايراني ست، قالي‌هاي "قابقابي"يا "خشتي" است.
نقش اين قالي‌ها همان نقش باغ‌هاي ايرانيِ مملو از باغچه‌هايي است كه پشت سر هم در رديف‌ها و ستون‌ها قرار گرفته اند.
در اين نقش هر قاب سرو يا بته سركج (بته جقّه) يا گل سرخ و يا كاج و درخت مجنوني را به نمايش مي‌گذارد كه هر كدام در حصار باغچه‌ها طنازي مي‌كنند.
بسياري از نقش فرش‌هاي ايران در گروه نقشه‌هاي گلستان جاي مي‌گيرند و از اين جمله نقشه "لچك و ترنج" است كه خود زاييده نقش گلستان يا همان باغي است. حوض‌هاي باغ‌هاي باستاني در نقشه قالي گلستان به مرور و نه به يك‌باره برجسته‌تر شده اند و به باغچه‌هايي آراسته تبديل شده‌اند كه همان ترنج‌ها هستند.
نقشه‌ي سه ترنج از معروف‌ترين و رايج‌ترين اين فرش هاست كه با نقش‌هاي ساده و سمبليك، چون ماهي‌ها و گاه با نقوش گياهي و اسليمي و جانوري آراسته شده اند و، اما به مرور يكي از سه ترنج يا سه حوض از ۲ ديگري بزرگ‌تر شده و در برخي موارد "سلسله" را تشكيل داده كه يك حوض سراسري بزرگ است و در ادامه شكل گيري و تكوين نقشه "لچك و ترنج "۲ حوض ديگر كم‌كم به طرف حاشيه رفته و به نصف ترنج تبديل شده اند و باز نصف ترنج‌ها به ۲ قسمت تبديل و به ۲ گوشه فرش رفته و بدين ترتيب به صورت چهار لچكي در چهار گوشه فرش پديدار شده اند.
به واقع لچك يك چهارم ترنج مياني است و همه با نقوش دل‌انگيز اسليمي‌ها و گل و برگ‌ها آراسته شده‌اند.
ادامه مطلب...
مقالات ديگر: جراحي دندان نهفته
بازدید:
